BEKİLLİ İLÇESİNİN TARİHÇESİ
1176 Miryakefalon Savaşı´ndan sonra Süleyman Şah´ın uç beylerinden Yahya ve Bekir Beyler tarafından Türk egemenliğine katılmıştır. Bundan dolayı ilçenin bir mahallesi Yahyalar adını almıştır, Bekir Bey´in adı da ilçeye verilerek, Bekirli denilmiş ve daha sonra ilçenin adı halk arasında Bekilli olarak söylene gelmiştir. Bekilli, Osmanlılar döneminde önce Afyonkarahisar Sancağı´na bağlı bir köy iken daha sonrada İzmir ve Denizli iline bağlanmıştır. 1910 yılında da bucak olarak Denizli ili Çal ilçesine bağlı kalmış, 1987´de çıkarılan 3392 sayılı kanun ile ilçe olmuş ve 09.08.1988 tarihinde teşkilatlanmasını tamamlamıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarında, İzmir´in işgalinden iki ay sonra, Bekilli de işgal edilmiş ve toplam 18 aylık bir işgalden sonra, 30 Ağustos 1922 günü bağımsızlığına kavuşmuştur.
BEKİLLİ İLÇESİNİN COĞRAFİ YAPISI
İlçe merkezinin Denizli´ye uzaklığı 86 km´dir. Toplam yüzölçümü 375 km², rakım 850 m.´dir. Bekilli´nin kuzeyinde ve batısında Uşak ili, güneyinde Çal, doğusunda Çivril ilçesi bulunmaktadır. İlçe merkezi ve köylerin arazisi engebeli bir yapıya sahip olup, sulanmadığı için verim alınamamaktadır. Tarıma en elverişli arazi kesimi Çoğaşlı ve Yeşiloba köyleri civarında bulunan Medele Ovasıdır.
BEKİLLİ İLÇESİNİN EKONOMİK YAPISI
İlçe merkezi, kasaba ve köylerinde çalışma hayatı genel olarak tarıma dayalıdır. İlçenin en önemli sanayi kuruluşları; sirke, pekmez, şarap imalathaneleridir. Küçük çapta un değirmenleri ve demir doğrama atölyeleri ile tamir atölyelerinden oluşur. İlçede mermer, asbest, manganez, grafit, talk, vermikolit, gayenityebarit madenlerine ait yataklar bulunmaktadır. Bunlardan Çoğaşlı, Deşdemir ve Köselli köyleri civarındaki bazı mermer ocakları işletilmektedir.
BEKİLLİ EĞİTİM TARİHÇESİ (Emekli İlçe Milli Eğitim Müdürü İbrahim KOÇBERBER tarafından derlenen bilgiler)
Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında Bekilli ve köylerinde mevcut olan medreseler yıllara göre öğrenci sayıları:
Medrese sahibi (Hocası) ve bulunduğu yer |
Öğrenci sayı ve yıllar Rumi ve Miladi takvime göre |
||||||
1316 |
1317 |
1318 |
1319 |
1321 |
|||
1900 |
1901 |
1902 |
1903 |
1905 |
|||
Hatip Ahmet Efendi Bekilli |
56 |
35 |
35 |
23 |
23 |
||
İbrahim Efendi Bekilli |
35 |
35 |
35 |
37 |
37 |
||
Hacı Mustafa Efendi Medelle (Yeşiloba) |
20 |
20 |
20 |
24 |
24 |
||
Ahmet Efendi (Çoğaşlı) |
15 |
15 |
15 |
15 |
15 |
||
Mehmet Efendi (Deşdemir) |
12 |
12 |
12 |
17 |
17 |
Osmanlı'nın son yılları ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında Mahalle mektepleri veya Sıbyan mektepleri vardı. Bunlar Usulü Cedit Mektebi diye de söylenirdi. Bu okullarda öğretim yeni usullerce yapılırdı. Her köyde okul yoktu.
Bu okullardan ayrı olarak medreselerde vardı. Medreselerde öğretim eski usule yapılırdı.
Eski usul ile yeni usul (usulü cedid) arasındaki fark ise;
Eski usulde okuma yazma ve ağırlıklı olarak dini bilgiler verilirdi.
Yeni usulde (usulü cedid) okuma-yazma öğretiminin yanında matematik, fen bilimleri, tarih ve coğrafya gibi derslerde verilirdi.
Osmanlı'nın son zamanlarında bir de Rüştiye Mektepleri kuruldu. Bu mekteplerde sıbyan ve mahalle mektepleri ile idadi arasında yer alıyordu. Sıbyan ve mahalle mektepleri şimdiki ilkokul yerine, Rüştiye ise ortaokul yerine geçmektedir. İdadi ise lise demektir.
Rüştiye mektepleri adını 1839 da Tanzimat Fermanını okuyan Koca Mustafa Reşit Paşadan almaktadır. Ferman gereğince Avrupa usullerince eğitim verecek okullar açılacaktı. İşte açılan bu okullar Rüştiye adını aldı.
İstiklal Savaşı ve Cumhuriyetin ilk yıllarındaki okullar (Mevcut Olanlar):
1. Bekilli Erkek Mektebi (Aşağı Kıyıda)
2. Bekilli Kız Mektebi
3. Medelle Mektebi
4. Üçkuyu Mektebi
5. Gömce Mektebi
6. Çoğaşlı Mektebi
Cumhuriyetin ilk yıllarında öğretmenler birden fazla okulda görev yapabiliyor. Ona göre maaşı da değişiyordu. Maaş çalışan okula göre de değişiyordu.1926 yılına ait birkaç örnek;
Maaş Zammı Toplam
Turan Mektebi Muallimi Nahib Bey 19 Lira 50 Kuruş 19.50 Lira
Turan Mektebi Muallimi Tevfik Orhan Bey 17 Lira 50 Kuruş 17.50 Lira
Ortaköy Muallimi Abdullah Bey 7 Lira 1 Lira 20 Kuruş 8.20 Lira
Bekilli Muallimi Ferrah Hanım 9 Lira 1 Lira 40 Kuruş 10.40 Lira
Bekilli'nin Köylerinde Yeni okulların Yapılış Tarihleri
Üçkuyu:1929'da kendi imkanları ile Turan Mektebi planında yapıldı. Hüsnü Aslankara önderliğinde yapıldı. En modern ders araçlarına sahipti. 1960 yıllarında yeni bir okul daha yapıldı.
Medelle (Yeşiloba):1936' da 2 dershaneli 1964-1965 yapılan ilavelerle 5 öğretmenli oldu. (Arazisi en geniş okuldur.Bahçesinde kuyuda vardır.)
Çoğaşlı:1946
Kutlubey (Moraca):1953'te bir evde eğitim öğretime geçildi.1957'de okul yapıldı.1972'de ortaokul yapıldı.
Deşdemir:1950 yılında okul yapıldı. Bu okul 1962'de yandı.1965'te bir okul daha yapıldı.
Çamköy:1947'de okul yapıldı.
Köselli:1957'de okul yapıldı.
Poyrazlı:1942'de okul devlet tarafından yapıldı.
Sırıklı:1947'de okul yapıldı.1994'de 2 derslikli 1996'da da 2 derslikli ilaveler yapıldı.
Ekizbaba:1957'de okul yapıldı.
Gömce:1936'da okul yapıldı.1963'de 3 derslik,1969'da 2 derslik ilaveler yapıldı.
Bükrüce:1948'de ilkokul faaliyete geçti. Yapımı da 1948'de bitti. Bitince faaliyete geçti. Daha sonraki yıllarda ilaveler yapıldı.
Bekilli Merkezde Okulların Yapımı
Bekilli'de Alpaslan Okulunun olduğu yerde eskiden bir medrese varmış ve çok bakımsız vaziyetteymiş. Cumhuriyet'in ilk yıllarında okul yapma ihtiyacı duyulunca, bu medrese yıkılıp yerine Turan Mektebi yapılmıştır. Turan Mektebi Gazi İlkokulları gibi bir projedir. İki katlı olan okulda alt katta ve üst katta 3 oda bulunmaktadır. Tarihi tam olarak bilinmese de 1925-1926 yıllarında yapıldığı bilinmektedir. 1926 yılı kayıtlarında Turan Mektebi Muallimlerinin maaş miktarı kayıtlara geçmiştir.
Bu okul 1939 veya 1940 yıllarında kısmen yanmış, bunun üzerine tamamen yıkılmış ve yeni bir okul yapılmasına karar verilmiştir.
Eğitim-öğretim Çaylıcamisi ile Delioğlan camilerinin mescitlerinde yapılmaya başlanmıştır.
Şimdiki Kurtuluş Okulu'nun olduğu yerdeki kabristan kaldırılmış ve yerine bir ilkokul ile bir karakol yapımına karar verilmiştir.
Şimdiki BİM'in yanındaki trafo binasının olduğu yerde bir kireç ocağı yapılmış ve taşlar bu ocakta yakılarak sönmemiş kireç elde edilmiştir. O gün imkanında dışarıdan getirme imkanı yoktur.
İlkokulun yapımına 1941'de başlamış ve 1944'de bitirilmiştir. 1944-1945 öğretim yılı başında öğretime açılmıştır. Bu okulun giriş kapısı üzerinde yazılıydı.
1 BEKİLLİ 9 9 İLKOKULU 4
|
Bu okulda yetersiz kalınca Alpaslan Okulu'nun olduğu yerde (Turan Mektebi yerine) okul yapımına başlandı. O zamanlarda okulu halk yapıyordu. Okulun yapımı 1952'de bitti.1952-1953 de öğretime açıldı. Bu okul öğretime açılınca adını "Alpaslan Okulu" olarak koydular. "Bekilli İlkokulu"'nun adı da "Kurtuluş İlkokulu" olarak değişti.
Bu iki okulda yetersiz kalınca, yukarı kıyıda Hacıoğlu(Ceylanlar) ilkokulu yaptırılmaya başlandı. Su basması bitince devlet gerisini tamamladı. Ona da "30 Ağustos İlkokulu" adını verdiler.
Nüfus azalmaya başlayınca, anaç tarladaki Faruk Yapıcı'ların araziye yapılması düşünülen okul yapılmadı. İmar planında orası hala ilkokul yeri olarak görülmektedir.
Ortaokul
Halk ortaokul yapımı için harekete geçti. Dernek kurdu.Osman Ongan'da devletten yardım kopardı. Ortaokul yapıldı.1959'da "Bekilli Osman Ongan Ortaokulu" adıyla öğretime başladı. Daha sonra bu okul lise oldu. Adı da "Bekilli Atatürk Lisesi" oldu.
İlkokulunun yapımında kireç Bekilli'de imal edildi. Kiremitler İNAİ ve Çivril istasyonlarından geliyordu. Oradan halk kiremitleri eşeklerine yükleyerek Bekilli'ye getiriyordu. Bir eşek bir seferde 36 kiremit getiriyordu.
Bekilli'de Merhum Şamil Girgin ve Zeynep Girginlerin yardımları ile binası yapılmış olan Eğitim Fakültesi dört yıl süreli olarak 1997-1998'de faaliyete geçti. Daha sonra fakülte kapatıldı. Yerine Pamukkale Üniversitesi Bekilli Yüksek Okulu açıldı. İki yıl sürelidir.
Bekilli 1987 yılında 3392 sayılı kanun ile ilçe statüsüne kavuşmuştur. Bu tarihe kadar Çal ilçesine bağlı süren eğitim öğretim faaliyetleri Bekilli de kurulan İlçe Milli eğitim müdürlüğü bünyesinde sürdürülmeye başlamıştır
Cumhuriyet'in İlk Yıllarında Devletin Okul ve Öğretmen Politikası
Öğrenci sayısı ne olursa olsun her köye en az bir öğretmen gönderilecektir. Bu öğretmen çocukları okutacak, muhtara yazı işlerinde yardım edecek, köy ihtiyar meclisinin tabii üyeliğini yapacak, askerde olanlara yazılacak mektupları yazacak, askerden gelen mektupları okuyacak, köye gelen resmi yazıların açıklanmasını halka yapılacak, köylüyü bilgilendirmek için köylere gönderilen Karagöz gibi gazeteleri okuyacaktır.
Şimdi ise okuma yazma oranı yükseldiği için Devlet tasarrufa gidip taşımalı eğitime geçti.
Cumhuriyet kurulunca öğretmenlerden yeterlilik istendi. Bazıları yeterlilik için imtihana girdi.
Daha önce okuma yazması olanlar, yeterli olup olmadığına bakılmadan çalıştırılıyordu. Cumhuriyet İdarisi buna son verdi. Tevhidi Tedrisat Kanunu çıkınca medreseler kapatıldı. Böylece muallim açığı çoğaldı. Yeni öğretmenlere ihtiyaç doğdu. Öğretmen alımına karar verildi.
1924 (13 Ağustos 1340) alınacak öğretmenlerle ilgili şartlar şunlardır;
1. Ehliyetnamesi olmayıp da halen öğretmenlik yapanlar, bayanlar dahil, ile yeni alınacaklar için ehliyetname imtihanı açılmıştır.
2. Türkiye tabiiyetinde bulunmak erkekler için 19'dan aşağı 35'ten yukarı, hanımlar için 17'den aşağı 35'ten yukarı yaşta olmamak şartı
3. Cinayet yada ahlaka aykırı suçtan mahkum olmamak
4. Halen çalışıp da ehliyetnamesi olmayan hanımların bu imtihana girmeleri mecburidir.
5. 23 Ağustos Cumartesi günü Maarif meclisince kapalı zarf içerisinde gönderilen sualler ile ilçe Maarif Encümenleri tarafından yazılı imtihan yapılacak, değerlendirme merkezde Maarif Meclisinde yapılacak olup kazananlar 6 Eylül'de yapılacak şifai imtihan için merkezde hazır bulundurulacaktır.
O tarihte Bekilli Ali Talip (İbali Efendi) en yetkili öğretmenlerdendir. Kendisi İstanbul Darrülfünun mezunudur. Evi parkın kenarındaki çingirlerin Hasan Hüseyin'in evine (Berber) ekli idi.
Bekilli 1987 yılında 3392 sayılı kanun ile ilçe statüsüne kavuşmuştur. Bu tarihe kadar çal ilçesine bağlı süren eğitim öğretim faaliyetleri Bekilli de kurulan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde sürdürülmeye başlamıştır.
1987 yılında ilçemizde 3 merkez mahalle ve 12 köyde teşkilat yapısına bağlı olarak eğitim öğretim faaliyetleri başlamıştır. 1987-1988 Eğitim Öğretim yılında İlkokullar bünyesinde 2 anasınıfı bulunmakta olup 17 erkek 16 kız toplam 33 öğrenci 2 kadın öğretmen ile eğitim faaliyetlerine devam etmişlerdir. 14 normal 1 tanesi ikili öğretim olmak üzere toplam 15 ilkokulda 79 şubede 662 erkek 678 kız öğrenci olmak üzere toplam 1340 öğrenci , 43 erkek 25 kadın olmak üzere toplam 68 öğretmen ile eğitim faaliyetlerine devam etmişlerdir. 2 tanesi bağımsız 1 tanesi genel lise bünyesinde olmak üzere toplam 3 ortaokulda 15 şubede 214 erkek 164 kız olmak üzere toplam 378 öğrenci ve 6 erkek 1 kadın olmak üzere toplam 7 öğretmen ile eğitim faaliyetlerine devam etmişlerdir. 1 genel lisede ise 5 şubede 53 kız 53 erkek toplam 106 öğrenci 20 erkek 7 kadın olmak üzere toplam 27 öğretmen ile eğitim faaliyetlerine devam etmişlerdir. Belirtilen yıllarda yaygın eğitim faaliyeti bulunmamaktadır.
Kuruluşundan bu yana İlçe Milli Eğitim Müdürleri:
1987-1988 yıllarında Abdurrahim KOZ, 1989-1994 yıllarında Muharrem ATEŞ
1994-1998 yıllarında İbrahim KOÇBERBER, 1998-1999 yıllarında Hayati ŞENER
1999-2000 yıllarında Hayati AYDIM, 2000-2003 yıllarında Gürel CURACI
2003-2004 yıllarında Burhan ÜNLÜ, 2004-2005 yıllarında Abdulkadir KAÇAN
2005-2008 yıllarında Hüseyin SELÇİN, 2008-2010 yıllarında Celalettin TIĞ
2010-2012 yıllarında Mehmet SARAÇ, 2012-2015 yıllarında Şakir Cihan KOÇYİĞİT
2015-....... yıllarında Halit ULUSOY
İlçemiz; işçi, memur ve bunların emeklilerinin oluşturduğu dar ve orta gelirli ailelerdir. Çevre genel olarak göç veren, eski yerleşim birimi olan küçük bir ilçedir. Bu çevre doğal ve tarihi özelliklerini korumaya çalışan, yeşil alanların kısmen korunduğu bir çevredir. Şu anda Bekilli'de eğitim öğretim hizmetleri, İlçe merkezi ve mahallelerde toplam 2 ilkokul, 1 Ortaokul, 1 Bağımsız Anaokulu ve ilkokullar bünyesinde 2 anasınıfı , 1 Ortaöğretim, 1 Halk Eğitim Merkezi ile hizmet verilmektedir. 60 öğretmen ve 9 memur hizmetli ile eğitim faaliyetleri yürütülmekte olup ilçe geneli toplam öğrenci sayısı 75 anasınıfı, 201 ilkokul , 157 ortaokul, 98 lise olmak üzere toplam 531 öğrenci ilçemizdeki eğitim kurumlarında eğitim görmektedir.