Kültürel Harita Çalışmaları kapsamında ilçemiz Gömce Mahallesinde yapılan kilim dokumaları örneklendirilmiştir.
Kilim, bilinen en eski dokuma türlerinden biridir. İlk olarak eski çağlardan beri bilinen Orta Asya, İran, Anadolu ve Kafkasya'da hayvancılıkla geçinen göçebelerin yapıp, kullandıkları bir dokuma türüdür. Denizli'de de halı, kilim, heybe, torba, çul, çuval ve seccade gibi yün ve kıl dokuma tarihi Antik dönemlere dayanmaktadır.
Kilim ıstar denilen tezgahlarda kadınlar tarafından umumiyetle dokunur. Bu tezgahlar dik veya eğik olarak yerleştirilerek arış ve argaç denilen, dikey ve yatay iplik atkıların meydana getirdiği kasnak üzerinde, motiften motife geçilerek dokunmaktadır. Kilim, çözgü aralarında sürekli gidip gelen renkli atkı yumaklarıyla ya da mekiklerle dokunur. Kilimin yüzeyi bu sayede ince ve düz görünümünü kazanır; arka ve ön yüzü arasında fark olmaz.
Denizli'nin geleneksel evlerinde yer döşemelerinde, sedirlerin üzerinde, duvarlara dayanan yastıklarda, geleneksel yöre kadınlarının heybelerinde ve seccadelerde halı ve kilim dokumalarına çok miktarda rastlanmaktadır.
Dokuma tekniğinden dolayı kilim desenleri geometriktir. Doğada var olan şekillerin dokumacı tarafından yorumlanarak kilime uyarlanması ile meydana gelirler. Zaman içerisinde bu desenler birer şekil olmaktan çıkıp kültürümüzden bir parçayı sembolize etmektedirler. Örneğin;
· Dulavrat Otu Motifi: Doğurganlığı ve analığı ifade eder.
· Hayat Ağacı Motifi: Doğumun ve ölümün devam ettiği bir döngüyü, yeryüzü ve cennet arasındaki bağı temsil eder.
· Bereket Motifi: Aileyi ve sonsuz mutluluğu temsil eder.
· Ejder Motifi: Bereket ve bolluğu ifade eder.
· Akrep Motifi: Kötülüklerden korunmayı temsil eder.
· Nazar Motifi: Hem dokuyanı hem de ev halkını nazardan korur.
· Su Yolu Motifi: Soyluluğu ve erdemi ifade eder. Haber ve yol beklemek için de dokunur.
Bu ürünler yıllarca kültürümüzü nesilden nesiler aktararak kültür aktarımı görevi üstlenmektedir.
Denizli'den daha çok yünden ve ipekten yapılmış el halıları-kilimleri ile sentetik ve yün makine halıları dokunup ihraç edilmektedir. Hem ekonomik hem de sosyolojik yönden önemli olan dokumacılığın devam ettirilip korunması gelecek nesillere aktarılması Türk tarihi açısından önemli yere sahiptir.
